TPP và ngành cà phê Việt Nam

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) được coi là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới. Hiệp định này được đàm phán từ tháng 3/2010, gồm 12 quốc gia – Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam. Việc đàm phán hoàn tất vào tháng 10 năm ngoái và đến tháng 11, toàn văn hiệp định cũng đã được công bố. Hiệp định đã được kí kết vào ngày 4/2/2016. Tiếp theo, TPP cần được Chính phủ các nước phê chuẩn và dự kiến có hiệu lực trong 2 năm tới.


TPP được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều việc làm lương cao hơn, đẩy mạnh đột phá, năng suất và cạnh tranh, nâng cao chất lượng sống, giảm đói nghèo, đồng thời tăng cường minh bạch, khả năng quản trị và bảo vệ môi trường . Cà phê là ngành hàng quan trọng, góp trên 3% GDP cả nước, kim ngạch xuất khẩu nhiều năm nay đều trên 3 tỷ USD . Khi tham gia TPP thì ngành hàng cà phê Việt Nam gặp những cơ hội và thách thức nhất định.
Theo nhận định của các chuyên gia thì việc gia nhập TPP sẽ đưa lại những cơ hội lớn đối với ngành hàng cà phê của Việt Nam. Trước tiên, hiện nay, trong các nước thành viên TPP, 2 quốc gia áp dụng mức thuế nhập khẩu cà phê Việt Nam lớn là Mexico (20%) và Peru (11%).
Như vậy, khi tham gia TPP, cà phê Việt Nam khi xuất khẩu vào hai thị trường này có cơ hội giảm thuế còn 0%. Hiện tại, Việt Nam đang khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước xây dựng mới nhà máy chế biến cà phê tiêu dùng (cà phê bột, cà phê hòa tan) với công nghệ thiết bị hiện đại, sản phẩm đa dạng, chất lượng cao đảm bảo an toàn thực phẩm và đáp ứng tốt thị hiếu người tiêu dùng.
Vì thế, khi tham gia TPP, với việc dần xóa bỏ bảo hộ nông nghiệp, Việt Nam sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài có công nghệ hiện đại, xây dựng chuỗi giá trị nông sản liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp, giải “bài toán” và thương hiệu cà phê của Việt Nam. Việc sản xuất hướng tới an toàn vệ sinh thực phẩm, đầu tư cho chế biến sâu và xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị nông sản cà phê đáp ứng thị trường trong hội nhập cũng chính là định hướng tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp của Việt Nam.
Tuy nhiên, cũng theo đánh giá thì ngành hàng cà phê cũng đứng trước nhiều thách thức lớn. Theo nhận định của Sở Công thương thì nhiều năm nay, cà phê trên địa bàn các tỉnh khu vực Tây Nguyên nói chung và Đắk Nông nói riêng làm ra chủ yếu xuất thô.
Trong khi đó, trên thị trường thế giới, cà phê sạch cho lợi nhuận cao hơn nhiều cà phê thông thường. Trung bình giá 1 tấn cà phê sạch cao hơn cà phê thường khoảng 40 USD. Toàn tỉnh Đắk Nông hiện mới chỉ có trên 29.000 ha cà phê sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế như 4C, UTZ, RA với năng suất bình quân đạt khoảng 4 tấn/ha.
Đây là còn số còn khá “khiêm tốn” so với tổng diện tích cà phê trên địa bàn tỉnh là gần 120.000 ha. Ngoài ra, nông dân trồng cà phê chủ yếu sản xuất chạy theo số lượng mà chưa quan tâm nhiều đến vấn đề chất lượng, cũng như ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Còn doanh nghiệp thu mua cũng chỉ quan tâm tới chất lượng sản phẩm một cách tương đối, rồi xuất ra thị trường nước ngoài cũng ở dạng thô.  Một thực tế khác nữa là nông dân trồng cà phê có tập quán sử dụng khá nhiều thuốc bảo vệ thực vật để bảo vệ cây trồng.
Có thể nói, việc hội nhập kinh tế quốc tế là xu thế tất yếu của quá trình phát triển. Tuy nhiên, ngay từ bây giờ các cơ quan liên quan, doanh nghiệp, người trồng cà phê cần nhận thức rõ, nắm bắt nhanh những cơ hội, lường trước được những thách thức để chủ động hội nhập, góp phần phát triển bền vững và nâng cao giá trị của ngành hàng cà phê.
Nguồn: mayphacafe.vn